قطعات یدکی خودرو به طور کلی به هر قطعه یا دستگاه تشکیل دهنده خودرو اطلاق می‌گردد. چراغ، قفل، روکش صندلی، باتری، سیم و... برخی از لوازم یدکی خودرو به شمار می‌روند. هر خودرو از هزاران قطعه کوچک و بزرگ تشکیل یافته است که هر کدام نقشی در کیفیت کارِ خودرو ایفاء می‌کنند.

در مواقع گوناگون از جمله وقوع تصادفات رانندگی، وقوع نقص و خرابی در عملکرد خودرو و... قطعات یدکی خودرو باید تعمیر یا تعویض گردد. علاوه بر این برای بهبود عملکرد خودرو، می‌بایست برخی از قطعات یدکی خودرو را در فواصل زمانی گوناگون مورد بازدید و تمیزکاری قرار داد. انواع قطعات یدکی استفاده شده در خودروهای گوناگون متفاوت است و امروزه صنعت ساخت و توزیع قطعات یدکی خودرو به یکی از کسب و کارهای پرسود تبدیل گشته است.

انواع قطعات یدکی خودرو با توجه به معیارهای گوناگونی از قبیل محل به کارگیری تقسیم‌بندی می‌شوند. در ادامه این نوشتار برخی از مهمترین تقسیم‌بندی هایی که در مورد قطعات یدکی خودرو صورت پذیرفته است را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

قطعات یدکی بدنه و تزئینات خودرو

منظور از قطعات یدکی بدنه و تزئینات آن دسته از قطعاتی هستند که در بدنه و ظاهر خودرو به کار می‌روند. بسیاری از این قطعات یدکی خودرو جنبه تزیینی دارند:

• رینگ
• رام
• آینه
• برف پاک کن
• شل گیر
• گلگیر
• درب ها
• سینی
• آرم نوشته
• قاب چراغ
• پوسته داشبورد
• دستگیره‌های داخلی و بیرونی
• سپر
• جلوپنجره
• دیاق
• گارد
• درپوش چراغ شور
• فلاپ
• براکت
• گل پخش کن
• چرخ‌ها و لاستیک ها
• پایه سپر
• پیچ‌ها و خارها
• درب بیرونی باک
• آنتن

قطعات یدکی مربوط به بدنه خودرو در صورت استفاده و مراقبت صحیح تا سال‌ها نیازی به تعمیر یا تعویض ندارند. در ادامه کارکردهای برخی از مهمترین قطعات یدکی خودرو را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

• شلگیرها؛ یکی از انواع قطعات یدکی بدنه خودرو شلگیرها می‌باشند، که میان تایر و گلگیر قرار گرفته و در روزهای بارانی و جاده‌های گل آلود از وارد شدن گل و لای به داخل چرخ‌ها و موتور جلوگیری می‌کنند. برای خرید شلگیر می‌بایست به فروشگاه‌های قطعات یدکی خودرو مراجعه کرد. برای نصب انواع شلگیر معمولاً از خار استفاده می‌شود. برخی از وظایف شلگیر عبارتند از: جلوگیری از ورود گل و لای به داخل بدنه، ممانعت از پاشیده شدن آب و گل و لای به موتور و قطعات برقی، ممانعت از زنگ زدگی قطعات و افزایش طول عمر قطعات موتوری.
• سپر؛ سپر‌ها قطعات محکمی هستند که در جلو و پشت اتومبیل نصب می‌شوند و از وارد آمدن ضربه به بدنه و شاسی جلوگیری می‌کنند.
• چراغ‌ها؛ یکی از لوازم یدکی ضروری برای ایمنی رانندگی چراغ‌ها می‌باشند. چراغ‌های بیرون کابین عبارتند از: چراغ نور شب، چراغ مه شکن، چراغ راهنما و... . چراغ‌های داخل کابین نیز انواع گوناگونی مثل چراغ سقف و چراغ داشبورد را در بر می‌گیرد.

قطعات یدکی جلوبندی و سیستم تعلیق خودرو

به طور کلی وظیفه اصلی سیستم جلوبندی و تعلیق خودرو، خنثی کردن نیروهایی است که در طول رانندگی به بدنه و اتاق خودرو وارد می‌شود. وجود یک سیستم جلوبندی و تعلیق خوب موجب می‌شود که رانندگی آرام و با تعادلی را تجربه کنید.

برخی از مهمترین قطعات یدکی سیستم جلوبندی عبارتند از: فنر لول جلو، فنر لول عقب، اکسل، کمک فنر عقب، دسته موتور، شغال دست، میل موجگیر عقب، کمک فنر جلو، میل موجگیر جلو، لاستیک چاکدار، سیبک طبق، قرقری فرمان، فولی هیدرولیک، سگدست، فرمان، توپی سر کمک، بوش طبق، توپی سر کمک، پلوس کامل، پمپ کلاچ پایین، جعبه فرمان، سر پلوس چرخ، گردگیر جعبه فرمان، گردگیر پلوس.

• کمک فنر؛ کمک فنر‌ها قطعات فلزی می‌باشند که عقب و جلوی خودرو موازی با چرخ‌ها نصب می‌شوند. کمک فنر یکی از مهمترین و پر مصرف‌ترین قطعات یدکی خودرو به شمار می‌روند که موجب هموار شدن ناهمواری‌های جاده برای سرنشینان خودرو می‌گردد. سلام و نحوه کارکرد این قطعه به صورت مستقیم بر کارکرد بسیاری از اجزای دیگر خودرو از قبیل موتور و... تاثیر می‌گذارد. برای حفظ سلامت کمک فنر‌ها می‌بایست حمل بارهای سنگین توسط خودرو خودداری کرد و در دست اندازهای از سرعت کاست.
• طبق؛ طبق‌ها از قطعات فلزی خودرو می‌باشند که در قطعات مختلف دیگر به کار می‌روند. عدم سلامت طبق‌ها موجب خراب شدن سایر قطعات دیگر می‌گردد. طبق‌ها برای اتصال قسمت‌های مختلف شاسی به قطعات سیستم تعلیق را بر عهده دارند. از آنجا که طبق‌ها در معرض انواع فشارها قرار دارند، معمولاً زودتر از سایر قطعات مورد فرسودگی قرار می‌گیرند.
• جعبه فرمان؛ به عنوان یکی از مهمترین قطعات یدکی خودرو، جعبه فرمان وظیفه جعبه فرمان انتقال گشتاور و نیروی تولید شده پیشرانه چرخ‌های خودرو می‌باشد. جعبه فرمان از قطعات متعددی تشکیل یافته است.

لیست قطعات موتوری خودرو

مهمترین وظیفه قطعات موتوری خودرو آن است که نیروی لازم برای حرکت را فراهم می‌سازد. پیشرانه خودرو موجب احتراق سوخت و به حرکت درآمدن اتومبیل می‌شود. برخی از مهمترین قطعات یدکی خودرو که در اغلب خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد عبارتند از: کویل، پروانه فن، بلوک سیلندر، میل لنگ، پروانه فن، فشنگی روغن، مجموعه مکش روغن، اویل پمپ، آفتامات دینام، پیستون، کیت تسمه تایم، شاتون، شمع موتور، واشر کامل، انژکتور، دسته موتور، میل سوپاپ دود، میل سوپاپ هوا، فولی واتر پمپ، اورینگ دریچه گاز، واتر پمپ، پمپ روغن، کنیستر بنزین، واشر درب سوپاپ، سرسیلندر، سوپاپ دود و هوا، استکان تایپیت، یاتاقان ثابت و متحرک.

• واشر سرسیلندر؛ یکی از مهمترین قطعات یدکی خودرو که در صورت خراب شدن ممکن است موجب خراب شدن سیلندر شود، واشر سرسیلندر می‌باشد که به شکل نوار الیافی میان سیلندر و سرسیلندر ایفای نقش می‌کند. وظیفه اصلی واشر سرسیلندر این است که فضای میان سیلندر و سرسیلندر را ایزوله کرده و مانع نشت روغن به داخل سیلندر می‌شود. وظایف واشر سر سیلندر عبارتند از: کمپرس کردن موتور، آب‌بندی محفظه احتراق، جلوگیری از مخلوط شدن آب و روغن، جلوگیری از فرار گاز از محفظه احتراق. خراب بودن قطعاتی مثل رادیاتور، فن، واتر پمپ یا استفاده نکردن از ضد یخ باعث خرابی واشر سرسیلندر می‌شود.
• شاتون؛ وظیفه اصلی شاتون برقراری ارتباط میان میل لنگ و پیستون است. شاتون یکی از اصلی‌ترین قطعات یدکی خودرو است که در پیشرانه خودرو نصب می‌شود. شاتون علاوه بر فشرده‌سازی مخلوط سوخت و اکسیژن، حرکت خطی پیستون را به حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل می‌کند.
• شمع‌ها؛ یکی از قطعات یدکی اصلی موتور شمع‌ها هستند. شمع‌ها با تبدیل الکتریسیته به یک جرقه کوچک، احتراق لازم برای به حرکت درآمدن سیلندر را فراهم می‌سازند.

قطعات یدکی مربوط به رادیاتور و سیستم تهویه (قطعات کولر و بخاری)

با روشن شدن موتور و آغاز فرایند احتراق، قطعات یدکی خودرو از قبیل موتور گرم می‌شوند. در مقابل قطعات کولر و بخاری، دمای قطعات خودرو را در حد استاندارد و مطلوب نگه می‌دارد. چنانچه هر یک از قطعات مربوط به سیستم رادیاتور و تهویه خراب شوند، عملکرد خودرو با اختلال مواجه می‌شود. برخی از مهمترین قطعات یدکی خودرو در ارتباط با سیستم تهویه و رادیاتور عبارتند از: هواکش، رادیاتور آب، شلنگ بالای رادیاتور، شلنگ پایین رادیاتور، سینی فن، سینی رادیاتور، فن، درب رادیاتور، کمپرسور کولر، رادیاتور بخاری، بخاری و ترانزیستور بخاری، رادیاتور خنک کن روغن گیربکس. نحوه عملکرد برخی از مهمترین این قطعات از قرار زیر است:

• کولر؛ نیروی مورد نیاز برای فعالیت کولر توسط موتور شود. در این شیوه یک کمپرسور گاز کولر را فشرده‌سازی می‌کند. کمپرسور نیروی مورد نیاز خود برای فشرده‌سازی گاز کولر را از تسمه دینام دریافت می‌کند. گاز کولر فشرده شده در کانالی شبیه به یک رادیاتور کوچک به جریان می‌افتد و با ورود به کابین فضای اتاق را خنک می‌کند. اتمام گاز کولر یا پایین بودن فشار آن عملکرد کولر را با اختلال مواجه می‌کند. بنابراین در صورت پایان یافتن گاز خودرو یا کاهش فشار آن، می‌بایست گاز کولر را شارژ نمود. علاوه بر این اختلال در عملکرد کولر ممکن است به دلیل سوختن فن کولر یا عمل نکردن کمپرسور باشد.  
• بخاری؛ وظیفه گرم کردن اتاق و انواع قطعات یدکی خودرو را بر عهده دارد. نیروی مورد نیاز بخاری توسط پروانه موتور تامین می‌شود. گرمای بخاری با جریان یافتن بخشی از آب رادیاتور در فضای بخاری ایجاد میشود و توسط فن به داخل اتاق وارد می‌شود. اگر لوله‌های بخاری گرفتگی داشته باشند یا ترموستات به درستی عمل نکند، ممکن است باد سرد از بخاری خارج شود.

لوازم سوخت رسانی خودرو

لوازم سوخت رسانی خودرو سوخت را توسط پمپ به داخل لوله‌های انتقال و ریل سوخت تزریق کرده و داخل انژکتور منتقل می‌کنند. انژکتور مانند سرنگ، سوخت را به شکل پودری به داخل محیط سیلندر ارسال می‌کند. در نتیجه ترکیب هوا و سوخت مورد نیاز برای احتراق موتور را فراهم می‌سازد.

قطعات گیربکس خودرو

یکی از انواع قطعات یدکی خودرو گیربکس یا جعبه دنده است که از مهمترین آنها به شمار می‌رود. همانطور که اشاره شد نیروی مورد نیاز برای چرخش و انتقال را گیربکس به چرخ‌ها منتقل می‌کند و به عنوان قطعه‌ای برای افزایش و کاهش سرعت خودرو استفاده می‌شود. برخی از مهمترین قطعات گیربکس عبارت از موارد زیر است:

• محور کلاچ؛ یکی از مهمترین قطعات جعبه دنده است که نیروی محرکه برای محورها یا شافت‌های دیگر فراهم می‌سازد. کلاچ میان موتور خودرو و محور کلاچ ارتباط برقرار می‌کند. در واقع هنگامی که کلاچ درگیر است، محور کلاچ نیز می‌چرخد.
• محور اصلی، شافت خروجی؛ این محور دارای تعدادی چرخ است که با قطعات موتور درگیر شده و با سرعت‌های مختلفی می‌چرخند.
• یاتاقان یا بلبرینگ گیربکس؛ یاتاقان میان میل لنگ و دسته پیستون قرار دارد. یاتاقان در کاهش اصطکاک و پشتیبانی از قسمت‌های دوار نقش ایفاء می‌کند.

لوازم ترمز خودرو

سیستم و لوازم ترمز خودرو به این نحو طراحی شده است که با اراده راننده و ایجاد اصطکاک میان چرخ‌ها، وسیله نقلیه را متوقف سازد. ترمز بین دیسک چرخ و لنت ترمز اصطکاک منفی ایجاد کرده و موجب کاهش سرعت خودرو می‌شود. برخی از مهمترین انواع قطعات یدکی خودرو در ارتباط با سیستم ترمز عبارتند از: دیسک ترمز، لنت ترمز، روغن ترمز، پدال ترمز، سیلندر چرخ، سیلندر اصلی ترمز، مخزن روغن ترمز، کفشک یا پد لنت، شیرهای هیدرولیکی.

مشاوره انواع قطعات یدکی اتومبیل

در این نوشتار برخی از مهمترین قطعات یدکی خودرو و نحوه عملکرد آنها را مورد بررسی قرار دادیم. چنانچه در خصوص خرید، تعویض و یا تعمیر هر یک از انواع قطعات یدکی خودرو به مشاوره نیاز داشته باشید، می‌توانید با متخصصین کارکیتا در تماس باشید. برای این کار کافی است به سامانه کارکیتا به نشانی www.carkita.com مراجعه نمایید.